10. YARGI PAKETİ: YENİ YASAL DÜZENLEMELER, CEZALAR VE AFLAR

10. Yargı Paketi Nedir? Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Ceza infaz paketi olarak da bilinen henüz yasalaşmayan ancak kamuoyunda büyük yankı uyandıran 10. Yargı Paketi, Türkiye'deki hukuk sisteminde önemli değişiklikler öngören kapsamlı bir reform paketidir. Ceza infaz süresi, denetimli serbestlik, ceza alt sınırları ve çeşitli hukuk alanlarındaki düzenlemeleri içeren bu yasa teklifi, toplamda 55 maddeden oluşmaktadır ve 14 farklı kanunda değişiklik yapılmasını öngörmektedir.

Adalet Bakanlığı tarafından uzun süredir üzerinde çalışılan bu reform paketi, özellikle suçların caydırıcılığını artırma, infaz sisteminde reform yapma ve yargı süreçlerini hızlandırma gibi amaçlar doğrultusunda şekillendirilmiştir. Kamuoyunda en çok tartışılan konular arasında kadın ve çocuklara yönelik şiddet, trafik suçları, mükerrer suçlar ve denetimli serbestlik uygulamaları yer almaktadır.

10. Yargı paketi ile cezası 2 yıldan az olan ancak kamuoyunun vicdanını yaralayan birçok suçun ceza alt limiti 2 yıldan aşağı olmayacak şekilde yeniden belirlenecek. Ayrıca taksirle ölüme sebebiyet verme, trafikte yol kesme, gasp, uyuşturucu satıcılığı, kadın ve çocuk cinayetlerinde alt sınır suçlunun kısa sürede tahliye olmasını sağlamayacak şekilde yeniden belirlenecek. Ölümlü trafik kazası cezası için 2 yıllık alt sınır 4 yıl, 6 yıllık üst sınır ise 12 yıl olacak. Eğer bu kazada birden fazla kişi hayatını kaybetmişse ya da kazada hem ölüm hem de yaralanma var ise alt sınırın 2 yıldan 4 yıla; üst sınırın 15 yıldan 24 yıla çıkarılması konuşuluyor.

10. Yargı Paketi ile ilgili en çok merak edilen bir diğer konu ise genel ve kısmi aflardır. Vatandaşlar, " genel af çıkacak mı, kısmi af düzenlemesi nasıl olacak " sorularına yanıt bulmaya çalışmaktadırlar. Bu soruların cevabını yazımızın devamında öğrenebilirsiniz.

Hükümet yetkilileri, paketin yakın zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunulacağını ve yasalaşması halinde Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe gireceğini belirtmiştir.

10. Yargı Paketinin Amaçları

10. Yargı Paketi, Türk hukuk sistemini daha etkin ve adil bir hale getirmeyi hedefliyor. Paketin temel amaçları şunlar:

1. Toplumsal Huzurun Korunması: Özellikle kadına ve çocuğa yönelik şiddet, trafik kazaları ve uyuşturucu suçları gibi toplumun huzurunu bozan suçlarla daha etkin mücadele edilmesi amaçlanıyor.

2. Cezaların Caydırıcılığının Artırılması: Trafik cezaları ve ağır suçlara yönelik cezaların artırılmasıyla suç oranlarının azaltılması hedefleniyor.

3. Mağdur Haklarının Güçlendirilmesi: Mağdurların korunmasına yönelik yeni tedbirler alınacak ve tazminat mekanizmaları daha etkin hale getirilecek.

4. İnfaz Sisteminin İyileştirilmesi: Cezaevlerindeki yoğunluğun azaltılması ve mahkumların topluma kazandırılması için denetimli serbestlik uygulamaları geliştirilecek.

 

10. Yargı Paketi İle Cezalarda Yapılacak Değişiklikler

• Makas atma cezası, 9.267 TL’den, 50.000 TL’ye çıkarılacak ve ehliyete 1 yıl el konulacak.

• Drift cezası, 46.392 TL’den 80.000 TL’ye yükseltilecek ve ehliyete 1 yıl el konulacak.

• Ehliyetsiz araç kullanma cezası 18.677 TL’den 40.000 TL’ye çıkarılacak.

• Alkollü araç kullanma cezası ise 9.267 TL’den yaklaşık 5 katı olacak şekilde artırılarak 50.000 TL’ye liraya çıkarılacak ve ehliyete el koyma süresi 1 yıla uzatılacak.

• Uyuşturucu etkisi altında araç kullanmanın cezası ise 47.842 TL’den 100.000 TL’ye yükseltilecek ve ehliyet 5 yıl el konulacak.

• Ölümlü ve yaralamalı kazalarda olay yerinden kaçan sürücüye ise 1-3 yıl arası hapis cezası ve 2 yıl ehliyet iptali öngörülüyor.

• Ambulans, itfaiye ve polis araçlarına yol vermeyenler de artık 20.000 TL ceza ödeyecek.

• Israrlı araç takibi, saldırı amacıyla araçtan inme gibi durumlar suç sayılacak.

• Ruhsatsız tüfek taşıyan veya bulunduran kişilere ceza 6.531 TL’den 30.000 TL’ye çıkarılacak.

• Kadın cinayetlerinde “haksız tahrik” indirimi azaltılacak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 4. Yargı Reformu Stratejisi Belgesi’nin ardından hazırlıklarına başlanan 10. Yargı Paketi ilerleyen günlerde yasalaşacak ve ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Pakette ceza infaz sürelerinde reformlar, denetimli serbestlik sürecinde iyileştirmeler ve mükerrer suçlar için düzenlemeler yer bulunacak. Adalet Bakanlığının yargı camiası ve vatandaşlardan gelen önerileri dikkate alarak bir yıldır hazırlık içerisinde olduğu 10. Yargı Paketi, Türkiye’nin hukuk sistemini daha etkin hale getirecek ve toplumdaki cezasızlık algısını ortan kaldıracak ve infaz kanununda önemli değişiklikler yapacak bir yasa tasarısıdır.

 

10. Yargı Paketi Nedir?

Kamuoyunda 10. Yargı Paketi adıyla bilinen “Türk Ceza Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklif taslağı” adıyla meclise taslak olarak sunulmuştur. 14 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 9. Yargı paketinin ardından 10. Yargı Paketi için çalışmalara başlanmıştır. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yapmış olduğu açıklamalara göre; kısa sürede Meclise sunulacak 10. Yargı Paketi ile toplumun huzurunu bozabilecek suçlarla daha etkin mücadeleye odaklanılacağı belirtilmiştir.

10. Yargı Paketi henüz meclise gelmediği için içeriği hakkında net bir bilgi vermek mümkün değildir ama 10. Yargı Paketi ile ilgili kamuoyuna yansıyan bilgiler kapsamında tüm detayları sizlere aktaracağız.  Kamuoyunda “adaletsizlik” algısını ortadan kaldırmayı hedefleyen 10. Yargı Paketi’nin en önemli başlığı, “makul sürede yargılanma hakkının güvencelerinin artırılması” ile ilgili olacak ve paketin ana unsurlarını ceza infaz sisteminde yapılacak değişiklikler, denetimli serbestlik uygulamalarının daha etkin hale getirilmesi, iyi hal uygulamalarında yeni düzenlemeler yapılması ve toplumsal huzurun korunmasına yönelik önlemler oluşturacak. 10. Yargı Paketi ile ceza infaz sisteminin de değiştirilmesi ve yargılama usullerinin sadeleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede davaların görülme süreleri kısaltacak ve uyuşmazlıkların makul sürede çözülmesi sağlanacak.

 

10. Yargı Paketi İle Yapılacak Değişiklikler

• Temyiz kanun yolunun etkinliğine yönelik düzenlemeler yapılacak.

• Taslaktaki 14. madde ile ‘örgüte üye olmamakla birlikte’ ifadesinin arkasına ‘örgütün işlemeyi amaç edindiği suçlardan birini örgüt adına işleyen kişi’ ifadesi ekleniyor.

• 15. Maddede ‘örgüte üye olmamakla birlikte’ ifadesi ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgütün çağrısı üzerine’ şeklinde değiştirilecek.

• 20. maddede tutuklama nedenlerine ilişkin maddeye iki yıldan az hapis cezası ile yargılanan kişilere ilişkin “Ancak, şüpheli veya sanığın davranışlarının yeniden bir suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturması ya da suçun işleniş şeklinin veya suçtan meydana gelen zararın ağırlığının kamu düzenini önemli ölçüde bozması halinde tutuklama kararı verilebilir” değişikliği yapılacak.

• 21. madde ile ‘yürütülen soruşturma kapsamında şüpheli hakkında adlî kolluk birimlerinde bulunan suç ve kabahat kayıtlarına ilişkin bilgi ve belgeleri görebilir’ ifadesi Cumhuriyet Savcısının yetki ve görevlerine eklenecek.

• 23. Madde ile denetimli serbestlik usulüne “Hükümlünün bu infaz usulünden yararlanabilmesi için koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken sürenin en az beşte birini ceza infaz kurumunda geçirmiş olması gerekir” ibaresi eklenecek.

• Ceza ve hukuk yargılamalarında hedef sürelerin daha kısa olması sağlanacak.

• Ceza mevzuatının suç, yaptırım ve infaz dengesi toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde yeniden belirlenecek.

• Kanunlarda yer alan bazı fiillerin suç ve kabahat nitelikleri yeniden şekillenecek.

• Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların kapsamları genişletilerek etkin bir şekilde uygulanması sağlanacak.

• Adli para cezalarının miktarları yeniden belirlenerek cezaların caydırıcılığı sağlanacak.

• Kadına ve çocuğa yönelik şiddet ve istismar suçlarında cezaların artırılması ve mağdurların korunmasına yönelik yeni tedbirler alınacak.

• Mağduriyetlerin giderilmesi için tazminat mekanizmaları daha etkin hale getirilecek.

Yeni yargı paketi olarak bilinen 10. Yargı Paketinin yürürlüğe girmesiyle birlikte ceza adalet sisteminin toplumsal ihtiyaçlara uygun hale getirilmesi amacı ile bazı suçlar bakımından indirimlerin kaldırılacağı, infaz sürelerinde de iyileştirmelere gidileceği ve bu şekilde suçlarla daha etkin şekilde mücadele edilerek toplumun huzurunun korunması beklenmektedir.

 

10. Yargı Paketi İle Ceza Mevzuatındaki Değişiklikler

1. Ceza Sürelerinde Artış ve Caydırıcılık

Cezasızlık algısını ortadan kaldırmak amacıyla birçok suç için hapis cezaları uzatılacak ve cezaların caydırıcılığı artırılacaktır. Yargı paketiyle birlikte, özellikle şiddet içeren suçlar, kadın ve çocuğa yönelik saldırılar, uyuşturucu ticareti gibi suçlar daha ağır cezalarla karşılaşacaktır.

Buna ek olarak, kısa süreli hapis cezalarının alternatif yaptırımlarla desteklenmesi hedeflenmektedir. Özellikle adli para cezalarının etkinliği artırılarak, caydırıcılık güçlendirilecektir.

2. Kadın ve Çocuklara Yönelik Suçlarda Daha Sert Yaptırımlar

Kadına ve çocuğa yönelik şiddet ve istismar vakalarında iyi hal indirimi uygulanması zorlaştırılacak ve belirli suçlar için tamamen kaldırılacaktır. Bu düzenleme, suç mağdurlarının korunması ve toplumda adalet duygusunun güçlendirilmesi amacıyla yapılmaktadır.

Ayrıca, şiddet faillerinin denetimli serbestlikten yararlanması sınırlandırılacak ve bu suçlar için infaz sürecinde ciddi değişiklikler yapılacaktır.

3. Denetimli Serbestlik Uygulamalarında Yenilikler

Denetimli serbestlik uygulamalarının suistimal edilmesini önlemek adına yeni düzenlemeler getirilecektir. Buna göre;

·        Mahkumların denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için ceza süresinin belirli bir oranını cezaevinde geçirmesi gerekecek.

·        Denetimli serbestlik kapsamındaki suçlar daraltılacak ve belirli suçlar için bu uygulama tamamen kaldırılacak.

·        Mahkumların topluma kazandırılması için eğitim ve rehabilitasyon programları zorunlu hale getirilecek.

·        Denetimli serbestlik sürecinde elektronik kelepçe gibi teknolojik denetim araçlarının kullanımı artırılacak.

4. Mükerrer Suçlar İçin Daha Ağır Yaptırımlar

• Tekrar suç işleyen kişilere daha uzun süreli hapis cezaları verilecek.

• Mükerrer suçlarda ceza indirimi uygulanması zorlaştırılacak.

• Belirli suçlar için mükerrerlik durumunda ceza ertelemesi ve iyi hal indirimi kaldırılacak.

• Suç tekrarı halinde güvenlik tedbirleri artırılacak ve rehabilitasyon programları zorunlu hale getirilecek.

5. Adalet Süreçlerinde Reform ve Temyiz Mekanizmasının Güçlendirilmesi

Davaların uzun sürmesi ve adalet sisteminin yavaş işlemesi, toplumda ciddi mağduriyetler yaratmaktadır. 10. Yargı Paketi ile birlikte;

• Davaların hızlandırılması için yargı süreçlerinde sadeleştirme yapılacaktır.

• Temyiz süreçleri iyileştirilecek ve belirli davalarda sürecin uzamasını engellemek için yeni önlemler alınacaktır.

• Alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmaları teşvik edilecek ve arabuluculuk sistemi genişletilecektir.

• Hukuk sisteminde dijitalleşme artırılacak ve dava süreçleri elektronik ortamda hızlandırılacaktır.

6. 4/4 Ceza İndirimi

 4/4 ceza indiriminde yapılacak düzenleme ile infaz sürelerinde belli bir indirim sağlayarak mahkumların erken tahliyesi sağlanabilir. Söz konusu indirimin kapsayacağı suçlar ya da kapsamının ne olacağı hususları belirli değildir. Ancak bazı beklentilere göre özellikle hafif suçlar ve ilk kez suç işleyen kişiler için bahse konu indirimlerin uygulanması daha yüksek ihtimallidir. Bu indirim ile cezaevlerindeki yoğunluğun azaltılması amaçlanırken toplum tarafından olumsuz karşılanması muhtemeldir. Cinsel suçlar, terör suçları, mükerrer suçlar gibi ağır suçlar söz konusu indirim kapsamında tutulmayacaktır.

 

10. Yargı Paketi ve Af

" Genel af çıkacak mı? Kısmı af düzenlemesi " vatandaşlar tarafından cevapları oldukça merak edilen sorulardır. Detayları tam bilinmese de genel af çıkacağı, kısmi af konusunda düzenlemeler yapılacağı konuşulmaktadır.

10. Yargı Paketi ile toplumsal vicdanı yaralamayacak kararların çıkmasını sağlama amacı ile infaz sisteminde değişikliğe gidilecek: Basit suçlardan sabıka kaydı olmasına karşın herhangi bir cezai işlem görmeyen faillerin işledikleri suçlar cezasız kalmamakla birlikte mahkemeye çıkarılmadan serbest bırakılma uygulamasına son verilecek. Mahkemeler, kadına ve çocuğa yönelik şiddet fiillerinden yargılanan kişileri ilk duruşmada şartlı tahliye edemeyecek. Taksirle ölüme sebep olanlara da denetimli serbestlik kararı vermesine neden olan yargılama usulü ve iyi hal indirimi değiştirilecek.

Hala düzenlenme aşamasında olan 10. Yargı paketi toplumdaki adalet, eşitlik gibi kavramların güçlenmesi açısından çok önemlidir. Özellikle ağır suçlar ve tekrar eden suçlarla mücadele ile beraber toplumun güveninin kazanılması en önemli amaçlarından bir tanesidir. Ayrıca 10. Yargı Paketi içeriğinde, kadına ve çocuğa yönelik şiddet ve istismar suçlarının cezalarının caydırıcı olması için infaz sürelerinin artırılması ve ceza indirimlerine daha sıkı kısıtlamalar getirilmesi gibi önemli düzenlemeler yapılması beklenmektedir.

10. Yargı Paketi İnfaz Düzenlemesi

10. Yargı Paketi reformunun suç ve ceza dengesinin güçlendirilmesi ya da yargı sürecinin hızlandırılmasına yönelik pek çok olumlu noktası bulunmaktadır. İçeriği net olarak bilinmese de detaylarının meclis görüşmeleri sonrası netleşeceği ifade edilmektedir.

• Denetimli Serbestliğe İlişkin Düzenlemeler: Ceza adalet sisteminin daha etkili işlemesi ve toplumda “ceza almadan serbest kalma” algısının giderilerek cezasızlık algısının ortadan kaldırılarak ceza sistemine duyulan güveni artırmak amacıyla kanunda öngörülen bazı suçlar için denetimli serbestlik uygulamasından önce cezaevinde belirli bir süre kalma zorunluluğu getirilecektir.

• İyi Hal Durumuna İlişkin Düzenlemeler: TCK 62. maddede düzenlenen iyi hal indirimi tekrar düzenlenerek mahkumların iyi hal indiriminden faydalanması için mevcut olarak bazı koşullar aranmaktadır. Bu noktada amaç, suistimal risklerini ortadan kaldırmak ve bu düzenlemenin ceza adalet sistemine olan güveni artırmasını sağlamaktır.

• Ceza İnfaz Sistemine İlişkin Bazı Düzenlemeler: Ceza infaz sürecinde cezaevinde geçirilen süreler, kapalı, açık ve denetimli serbestlik süreleri tamamen ele alınarak cezaevinde kalınan sürelerin adalet duygusuna uygun hale getirilmesi ve infaz sisteminin rehabilitasyon işlevinin artırılması amaçlanmaktadır. 10. Yargı Paketi, infaz reformlarıyla hem suçluların topluma kazandırılmasını hem de toplumun güvenliğini sağlamayı hedeflemektedir.

• Caydırıcılığı Artıran Bazı Düzenlemeler: 10. Yargı Paketi ile suç oranlarını azaltmak ve toplum düzenini korumak adına daha caydırıcı ceza politikaları geliştirilmesi beklenmektedir.

 

10. Yargı Paketi Eleştirileri

10. Yargı Paketi, toplumda adaletin sağlanması ve cezasızlık algısının giderilmesi açısından büyük bir önem taşımaktadır. Yeni düzenlemelerle birlikte, toplumun güvenliği artırılacak ve suç oranlarının azaltılması hedeflenecektir. Ayrıca, ceza infaz sisteminin rehabilitasyon işlevinin artırılması ve suçluların topluma kazandırılması amaçlanmaktadır. Cezaevlerindeki mevcut yoğunluğun azaltılması da önemli bir hedef olarak öne çıkmaktadır. Toplumda adaletin sağlanması, bireylerin güvenliğini artıracak ve sosyal barışı güçlendirecektir.

Yargı paketinin içeriği hakkında bazı belirsizlikler bulunmaktadır. Özellikle, ceza indirimlerinin hangi suçları kapsayacağı ve bu düzenlemelerin toplumda nasıl karşılanacağı merak edilmektedir. Bazı eleştirmenler, cezaların artırılmasının tek başına yeterli olmayacağını, bu düzenlemelere eğitim ve sosyal politikaların da eşlik etmesi gerektiğini savunmaktadır. Eğitim ve sosyal politikaların, suç oranlarını azaltmada önemli bir rol oynayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, toplumda adaletin sağlanması için bu tür reformların sürekli güncellenmesi ve geliştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

 

10. Yargı Paketi Son Dakika Gelişmeleri

10. Yargı Paketi, Türkiye’nin hukuk sisteminde önemli değişiklikler getirmeyi amaçlayan bir reform sürecidir. Bu paketle birlikte, toplumda adaletin sağlanması, cezasızlık algısının ortadan kaldırılması ve mağdur haklarının korunması hedeflenmektedir. Tüm bu düzenlemelerin etkisi, yargı paketinin onaylanıp yürürlüğe girmesiyle birlikte daha net bir şekilde görülecektir. Toplumun ve hukukçuların bu süreci dikkatle takip etmesi, gelecekteki değişikliklere hazırlıklı olmaları açısından büyük önem taşımaktadır. Bu reformun hukukçu kesimi daha çok etkileyeceği açıktır. Özellikle avukatlar, 10. Yargı Paketindeki düzenlemeleri yakından takip ederek uyum sağlaması ve değişikliklere karşı kendilerini güncellemeleri oldukça önemlidir. Bu şekilde avukat, yenilikler doğrultusunda müvekkillerine hukuki destek sağlayacaktır.

SONUÇ: 10. YARGI PAKETİ HUKUK SİSTEMİNİ NASIL DEĞİŞTİRECEK?

10.Yargı Paketi ile birlikte suç ve ceza dengesi yeniden şekillenecek, adalet sistemine duyulan güven artacak ve toplumsal huzurun sağlanmasına yönelik yeni adımlar atılacaktır.

Bu reform sürecinin tamamlanmasıyla birlikte;

• Suçların caydırıcılığı artırılacak.

• Ceza adaleti sistemi daha etkin işleyecek.

• Toplumsal vicdanı rahatlatan yeni düzenlemeler yürürlüğe girecek.

• Adalet süreçleri hızlanacak, mağdurların hakları daha etkin korunacaktır.

Sonuç olarak, 10. Yargı Paketi, Türkiye'nin hukuk sistemi açısından kritik bir reform olarak görülmekte ve toplumun geniş kesimleri tarafından yakından takip edilmektedir.

 10. Yargı Paketi ile ilgili bilgi almak için web sitemizi ziyaret edebilir veya iletişim bölümünden hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.